Málaga (provincie)

De provincie Málaga staat voor velen gelijk aan de drukbezochte Costa del Sol met haar populaire stranden. Kort door de bocht, want deze provincie heeft veel interessants te bieden. Zelfs de levendige kuststrook heeft meer dan genoeg aantrekkelijkheden, zoals het oude Marbella, het haventje van Cabopino, pittoresk Casares en natuurlijk de stad Málaga zelf. Luttele kilometers landinwaarts laat deze regio een heel ander gezicht zien. Weg van files, bouwkranen, zonnebrand en golfbanen vind je hier prachtige landschappen, natuurparken, witte dorpen en een zeer vriendelijke authentieke bevolking.

Vervallen dorpen, glooiende goudgele heuvels, dorre rotsachtige bergtoppen waarboven gieren en arenden eindeloos zweven op de thermiek en azuurblauwe stuwmeren wisselen elkaar af. De sereniteit van het prachtige binnenland staat haaks op de drukte die je aan de volgebouwde Costa treft.

Málaga heeft verschillende bezettingen moeten doorstaan. In de oudheid door Feniciërs en Carthagen die de nederzettingen aan de kust hebben gesticht. Rond 200 voor Chr. werden zij gevolgd door de Romeinen die 6 eeuwen lang over de provincie heersten en her en der hun sporen hebben achtergelaten. In Málaga ligt een Romeins amfitheater, bij Nerja is een prachtig aquaduct te vinden en nabij Ronda ligt de meer dan 2.000 jaar oude Romeinse vestiging Acinipo ofwel Ronda la Vieja. In de vijfde eeuw worden de Romeinen verdreven door de Visigoten. De grootste en tot op heden meest zichtbare invloed wordt uitgeoefend door de Moren gedurende 7 eeuwen. Zij vallen in 711 binnen en verdrijven de West-Goten uit Spanje. Onder Emir Abd al-Rahman I wordt het emiraat van Córdoba gesticht, waar Málaga deel van uitmaakt. 200 Jaar later bestijgt Abd al-Rahman III de troon, die zichzelf uitroept tot kalief en wordt het emiraat verheven tot kalifaat. Om zichzelf te verdedigen, worden vele verdedigingswerken opgebouwd, waaronder het Alcazaba van Málaga, dat overigens op Romeinse grondvesten staat. Het Kalifaat van Córdoba ondergaat een ongekende periode van economische en culturele bloei, maar valt uiteindelijk door onderlinge twisten uiteen in een aantal taifa’s, waaronder Málaga. Na een korte periode van zelfstandigheid wordt Málaga ingelijfd door het nieuw gestichte Koninkrijk Granada, dat onder bewind staat van de eerste regering van de Nazaritische dynastie. Het rijk omvat de provincies Granada en Málaga. De Nasriden heersen 254 lang over dit laatste islamitische bolwerk in Spanje. Málaga wordt na een hevige strijd in 1487 heroverd door het Katholieke Koningspaar Ferdinand en Isabel, die vervolgens oprukken naar Granada.

Málaga is één van de acht provincies van Andalusië, met de gelijknamige havenstad als hoofdstad. In het zuiden grenst zij aan de Middellandse Zee en aan de provincies Cádiz in het westen, Granada in het oosten en aan Sevilla en Córdoba in het noorden. De provincie Málaga is meer dan 7.300 km2 groot en telt meer dan 1.600.000 inwoners. In de hoofdstad wonen ruim 560.000 mensen, waardoor Málaga de tweede stad in Andalusië is en de vijfde van heel Spanje.

Van west naar oost loopt, evenwijdig aan de Middellandse Zee, de bergketen Cordillera Penibética, het zuidelijke gedeelte van de Cordillera Bética. Deze keten bestaat uit de Serranía de Ronda, de Sierra de Grazalema en de Sierra de Tejeda y Almijara en loopt door in de Sierra Nevada. Deze bergen schermen de langgerekte kuststrook af van regen en wind uit het noorden. Door deze combinatie van bergen, dalen en de beschutte kust is Málaga een soort microcontinent met gevarieerde landschappen en diverse microklimaten.

De 160 kilometer lange kuststrook tussen Manilva en Maro, met meer dan 300 dagen zon per jaar, is de Costa del Sol. Het westelijke gedeelte, de Costa del Sol Occidental, is de meest populaire bestemming van Spanje, met de badplaatsen Torremolinos, Fuengirola, Marbella en Estepona. Dit deel is veel verder ontwikkeld dan de Axarquía Costa del Sol of La Axarquía ten oosten van Málaga. Het verschil is duidelijk zichtbaar. In het oosten is het aanmerkelijk drukker, is de gehele kust volgebouwd, zijn langs de autowegen grote billboards geplaatst en is alles gericht op de toerist. Ten westen van Málaga is het beeld heel anders. La Axarquía is nog sterk agrarisch gericht getuige de wijngaarden, fruitboomgaarden en de helaas ontsierende kasbouw. De steden zijn veel minder groot en hoewel hier veel meer dorpen liggen dan aan de oostkant, is er geen doorlopend lint van bebouwing ontstaan. In het noorden van deze regio liggen de ruige bergketens Sierra de Alhama, Tejeda y Almijara en beschermen de vruchtbare kustvlakte van de rivier de Vélez. De belangrijkste steden zijn Rincón de la Victoria, de regionale hoofdstad Vélez-Málaga en Nerja. Het middelste gedeelte van de Costa del Sol is de comarca Málaga-Costa del Sol. Hier ligt de metropool Málaga, een stad die elk jaar mooier wordt, maar relatief onontdekt is. Ten noordoosten van de havenstad ligt de Valle de Guadalhorce waar de rivieroevers begroeid zijn met groene boomgaarden, ten noorden de bergen van de Montes de Málaga. Het binnenland in het oosten van de provincie is bergachtig en wordt bepaald door de Serranía de Ronda en de Sierra de las Nieves. De bergen bij Ronda zijn begroeid met kurkeiken, eiken en kastanjebomen. Richting Ronda wordt het landschap ruiger met rotsige pieken om vervolgens over te gaan in een glooiend plateau. De Sierra de las Nieves is een door UNESCO beschermd biosfeerreservaat. Het noorden van de provincie Málaga bestaat uit vlaktes en plateaus met een agrarisch karakter. Zij staan met het zuiden in verbinding via een aantal natuurlijke passen en vormen een corridor met Sevilla en de rest van het schiereiland.

In het zuidelijke gedeelte van de provincie Málaga heerst een mediterraan klimaat, aan de Costa Tropical zelfs subtropisch. Naar Europese begrippen is het een zeer zachte streek met een gemiddelde jaartemperatuur van 18°C. De zomers zijn er vrij warm (30°C) en droog, maar relatief koel door wind van zee. De winters zijn heel zacht (13°C) en natter, maar regenachtige en zonnige dagen wisselen elkaar af. Het milde klimaat langs de gehele kuststrook wordt veroorzaakt doordat het bergachtige achterland de regen en wind vanuit het vasteland tegenhoudt. Het heeft in de laatste 100 jaar niet meer gevroren in Málaga. Het is de regio met de meeste zonuren van Spanje, gemiddeld schijnt de zon hier bijna 3000 uren per jaar. In het binnenland in het noorden heerst een continentaal klimaat. De jaartemperatuur ligt boven de 15°C, de zomers zijn heet en de winters koud. Sneeuw in de wintermaanden is hier zeker geen uitzondering.

De provincie Málaga kent liefst 4 bergachtige natuurparken en een aantal natuurgebieden. De indrukwekkende bergketens van het Parque Natural Sierras de Tejeda, Almijara y’Alhama vormen de ruggengraat tussen de regio La Axarquía in het oosten van de provincie en de vruchtbare gronden in buurregio Granada. Het Parque Natural Montes de Málaga met middelhoge bergen beschermt de hoofdstad Málaga tegen regen en wind uit het binnenland. Tussen Marbella en Ronda ligt het Parque Natural Sierra de las Nieves, een bergachtig gebied met diepe ravijnen, steile kliffen en kloven. Ten westen van Ronda ligt het Parque Natural Sierra de Grazalema, een wild landschap met diepe dalen, met puin bedekte hellingen en prehistorische grotten, waar de grootste kolonie Griffon gieren in Europa leeft. El Torcal bij Antequera is een rotsachtig natuurgebied dat bekend is vanwege de grillige kalksteenformaties en is een van de meest indrukwekkende kalksteengebieden in Europa. Leuk om in dit doolhof met kinderen te wandelen en te klauteren en de stenen vormen te bekijken. De Desfiladero de los Gaitanes bij El Chorro is een kloof met loodrechte rotswanden, die is uitgesleten door de rivier de Guadalhorce. Het wandelpad el caminito del rey (het koningspad) dat langs de kloof loopt is berucht, maar wegens gevaar gesloten. In het natuurreservaat Lagune de Fuente de Piedra ten noorden van Antequera leeft de grootste kolonie flamingo’s van het Iberisch schiereiland.

Ondanks de grote hoeveelheid buitenlanders die in de provincie Málaga wonen is de cultuur in dit gedeelte van Spanje nog zeer levendig aanwezig. In de stille getuigen van de Romeinse en Moorse bezetting, maar ook in handwerkproducten zoals aardewerk uit Málaga stad en smeedwerk en handgeknoopte kleden uit de omgeving van Marbella. Málaga is bovenal trots op Pablo Picasso die in 1881 in de hoofdstad is geboren. Behalve het geboortehuis van Picasso aan de Plaza de la Merced dat voor publiek is opengesteld, is in 2003 het Museo Picasso in Málaga geopend. Het museum heeft een vaste collectie van circa 200 werken, waaronder sculpturen en keramiek en organiseert daarnaast tijdelijke tentoonstellingen.

En uiteraard zijn er de talloze fiëstas en ferias. De Semana Santa in Málaga is uitgeroepen tot Feest van Internationaal Toeristisch Belang en wordt net als in Sevilla en Granada zeer uitbundig gevierd met grote processies in de week voor Pasen.

Día de la Cruz (3 mei) is een nationaal volksfeest in Spanje en wordt in vrijwel alle dorpen en steden gevierd. Op straat worden met bloemen versierde kruizen geplaatst en binnenplaatsen, huizen, balkons en straten worden versierd.

De jaarlijkse kermis tijdens de Feria Málaga in augustus is een bruisend feest dat 10 dagen duurt ter herinnering aan herovering van de stad in 1487 door Ferdinand en Isabella. Het feest start op vrijdag. Vanuit omliggende dorpen komt men te paard of met koets in folkloristische kleding naar de stad om daar overdag feest te vieren, de vrouwen in kleurige jurken, de mannen in strakke pantalon, kort jasje en Spaanse hoed. ’s Avonds vertrekt men naar het immense kermisterrein aan de rand van Málaga om tot laat door te zakken en af te sluiten met churros con chocolate.

In Cómpeta wordt elk jaar op 15 augustus de Noche del Vino gevierd. ’s Ochtends om 11 uur worden manden met druiven het dorp ingedragen om vervolgens blootsvoets te worden geperst. Intussen wordt er een grote pan mijas klaargemaakt voor de hongerige monden. Het is niet verwonderlijk dat de (zoete) wijn rijkelijk vloeit tijdens de festiviteiten die tot in de kleine uurtjes duren.

Tijdens het Fiesta de Pedro Romero van Ronda in de eerste week van september worden eigenlijk drie feesten gecombineerd. Een corrida (stierengevecht) in de arena ter ere van de beroemde stierenvechter Pedro Romero, de stadskermis. Daarnaast wordt Francisco de la Goya herdacht. Geheel naar het beeld van de kunst van Goya kleden de mannen zich in strakke broeken, korte jasjes en brede hoeden en de vrouwen in kleurige jurken van satijn en zijde.

In het bergdorp Grazalema duren de jaarlijkse fiestas mayores in augustus 4 dagen. Elke dag wordt het dorpsplein afgesloten met zware hekken en worden koeien losgelaten. De mannen mogen hun mannelijkheid bewijzen door vlak voor de scherpe horens weg te duiken.

Het feest “Moros y Cristianos” waarbij de herovering (Reconquista) van Spanje door de Christenen op de Moren herdacht is populair in de dorpen Banalauría en Benadalid in de Genal Vallei en vindt op de eerste zondag in november plaats. In dezelfde maand wordt in deze streek ook een feest gehouden dat in het teken staat van het einde van de kastanje-oogst, waarbij tamme kastanjes in grote pannen worden geroosterd.

Semana Santa (processies, Feest van Toeristisch Belang) – Málaga: wo. voor Pasen t/m Paaszondag
Cruces de Mayo – diverse steden en dorpen: 3 mei
Festival de Música y Danza de Cueva de Nerja – Nerja: juni
Feria de Málaga – Málaga: 10 dagen midden augustus
Noche del Vino – Cómpeta: 15 augustus
Moros y Cristianos – Banalauría, Benadalid: 1e zondag november
Fiestas Mayores de Grazalema – Grazalema: 3e zondag augustus (3 dagen)
Feria de Pedro Romero – Ronda: 1e week september

In de keuken van Málaga worden o.a. ingrediënten gebruikt met een lokaal keurmerk, zoals olijfolie uit Antequera, diverse regionale wijnen uit de provincie, fruit van de Costa Tropical en rozijnen. Vooral aan de kust bestaat de keuken uit visgerechten. Bekend zijn de pescos fritos, bijvoorbeeld gefrituurde ansjovis (boquerones) en de espetos, op open vuur gegrilde sardines op een bamboestok. Ajoblanco is de Málagueño variatie van gazpacho met amandelen en moscateldruif. Porra Antequerana is een dikke gazpacho uit Antequera.