Cádiz (provincie)

Cádiz is de meest zuidelijk gelegen provincie van Andalusië en daarmee van heel Spanje. In het uiterste zuiden bij Tarifa komen de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee samen in de Straat van Gibraltar en splitst de kust zich in de Costa del Sol en de Costa de la Luz. De afstand tot het Afrikaanse continent bedraagt hier maar 14 kilometer. Cádiz is de provincie van de pueblos blancos, paarden, stieren, sherry en flamenco. En natuurlijk de langgerekte zandstranden…

GESCHIEDENIS

De provincie Cádiz heeft een bijzonder strategische ligging op het punt waar de Middellandse Zee en de Atlantische Oceaan in elkaar overvloeien. De Straat van Gibraltar scheidt de continenten Europa en Afrika en is maar 14 kilometer breed. Vanwege deze ligging is de regio afwisselend bezet door verschillende beschavingen. Meer dan 3.000 jaar geleden werd Cádiz al bezocht door de Feniciërs. Rond 1.100 voor Christus stichtten zij Gadir, het huidige Cádiz, dat daarmee de oudste stad van het westen is. Aan de kust vond een levendige handel plaats, onder andere met Griekse kooplui. Rond 500 voor Chr. valt de kuststrook van de regio onder Carthago en wordt de stad Cádiz door Hannibal als uitvalsbasis gebruikt voor de verovering van het Iberisch schiereiland. Omstreeks 200 voor Chr. volgen de Romeinen, die de zuidelijke provincies 6 eeuwen lang bezetten. Belangrijke overblijfselen zijn de ruïnes van de Romeinse stad Baelo Claudia bij de Ensenada de Bolonia op 14 kilometer van Tarifa. Tegenwoordig is het een museum en te bezichtigen. In de 5e eeuw maken de Visigoten een einde aan het Romeinse Rijk in Cádiz. In 711 moeten zij op hun beurt plaatsmaken voor de Moren, die zich als een ware vloedgolf over het Iberisch schiereiland verspreiden. Vijf en een halve eeuw lang is Cádiz (toen Qādis) onder invloed van de moslims, die een waardevolle cultuurschat achterlaten in de vorm van vestingen, kastelen, minaretten, moskeeën en hele dorpen die in de typische Andalusí stijl zijn gebouwd. Ten tijde van de islamitische overheersing maakt het Kalifaat van Córdoba, waar Cádiz onder valt, een welvarende periode door. Nieuwe technieken en hervormingen stimuleren de landbouw en economie, maar ook de kunst, cultuur en wetenschap. Het is echter een zeer onrustige tijd. De voortdurende machtsstrijd tussen de Moren onderling en de druk van de christenen laat het kalifaat in verschillende taifa’s uiteenvallen. Een aantal steden in Cádiz hebben de toevoeging de la Frontera in de plaatsnaam, die verwijst naar het feit dat zij de grens vormden tussen de Moorse en christelijke rijken. De Reconquista (Herovering) krijgt steeds meer vorm en in 1262 wordt de provincie bevrijd door Alfonso X, koning van Castillië. De Moren worden teruggedrongen naar de buurprovincie Málaga.

In 1492 ontdekt Columbus Amerika. Voor zijn tweede zeereis naar de Nieuwe Wereld vertrekt hij in 1493 vanuit Cádiz. Negen jaar later zwaait dezelfde stad hem uit voor zijn vierde en laatste tocht naar het door hem ontdekte continent. Cádiz wordt de thuishaven voor de vloot die op de Nieuwe Wereld vaart en is de doorvoerhaven via de rivier de Guadalquivir naar Sevilla. Door deze vooraanstaande positie wordt de stad Cádiz regelmatig doelwit van slechtgezinden die op de waardevolle scheepsladingen afkomen. Bandieten en vooral Engelsen trekken regelmatig op plundertocht door de stad. Vanwege de zandbanken in de Guadalquivir wordt de handel met Spaans Amerika in de 18e eeuw verlegd van Sevilla naar Cádiz en breekt een Gouden Eeuw aan voor de havenstad aan de Atlantische Oceaan. Veel van de gebouwen in de hoofdstad komen uit deze periode en zijn de laatste jaren gerestaureerd en gerenoveerd en geven een zekere grandeur.

GEOGRAFIE

Cádiz is één van de acht provincies van Andalusië, met de gelijknamige havenstad aan de Atlantische Oceaan als hoofdstad. In het noorden grenst de regio aan de provincies Huelva en Sevilla en in het oosten aan Málaga en aan het Britse overzeese gebiedsdeel Gibraltar. Er is een kustlijn van maar liefst 260 km. Het grootste gedeelte van de kust ligt in het westen aan de Atlantische Oceaan, de Costa de la Luz. Hier vindt je uitgestrekte zandstranden, soms wild en verlaten of onderdeel van een natuurgebied. In de Straat van Gibraltar komen de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee samen. De slechts 14 kilometer brede zee-engte waar het altijd waait, scheidt Spanje en Marokko.

De provincie Cádiz is 7.436 km2 groot en telt iets meer dan 1.200.000 inwoners (Gaditanos). In de hoofdstad wonen ruim 128.000 mensen, in Jerez de la Frontera, de grootste stad van de provincie 209.000. Algeciras (114.000 inw.) is de belangrijkste haven- en industriestad van de regio met een grote haven aan de Middellandse Zee. De provincie Cádiz is bestuurlijk onderverdeeld in 6 comarcas: Bahía de Cádiz, Campiña de Jerez, Campo de Gibraltar, Bajo Guadalquivir, La Janda en Sierra de Cádiz. Meer dan de helft van de Gaditanos woont in de comarca Bahía de Cádiz rond de hoofdstad.

In het zuiden begint de Cordillera Penibética, een reeks bergketens waar ook de Sierra Nevada (Granada) toebehoort, die dwars door Andalusië naar de buurregio Murcia loopt. Onder dit bergachtige systeem vallen ook de Rots van Gibraltar, de bergen van het natuurpark Los Alcornocales en de Sierra de Grazalema. De Cordillera Penibética bepaalt voor een groot gedeelte het landschap van de provincie, dat richting de Sierra de Cádiz in het noordoosten steeds ruiger wordt. Daar vind je ook de zeer aantrekkelijke pueblos blancos (witte dorpen), die als witte parels op de berghellingen liggen uitgestrooid. In deze witgekalkte dorpen heerst nog een sterk Moors karakter. De Ruta de los Pueblos Blancos is de meest bekende autorondrit in Andalusië en is het handelsmerk van de provincie. De toer voert langs schilderachtige dorpen als Arcos de la Frontera, Olvera, Grazalema, Zahara de la Sierra, Olvera en Setenil de las Bodegas en het Parque Natural Sierra de Grazalema.

In het uiterste zuiden van Cádiz prijkt Tarifa, de meest zuidelijkste stad van West Europa. Er hangt hier een bijzondere en relaxte sfeer en het is hét surfers paradijs van Europa. Wind- en kitesurfers maken dankbaar gebruik van de immer aanwezige Atlantische wind en vormen een kleurrijk schouwspel boven de golvende zee. Tussen de stad en het noordelijker gelegen Bolonia vindt je de mooiste stranden van de provincie. Op de heuvelrug in het binnenland ontsieren lange rijen windturbines de horizon. Het uitzicht vanaf het Moorse fort op het Rifgebergte van Afrika, dat aan de andere kant van de Straat van Gibraltar op maar 14 kilometer afstand ligt, is indrukwekkend.

De Atlantische kust, van de Straat van Gibraltar tot Sanlúcar de Barrameda in het noorden, maakt onderdeel uit van de Costa de la Luz (Kust van het Licht) en is gesierd met uitgestrekte witte zandstranden, vaak geïsoleerd en onbedorven en van het binnenland gescheiden door duinenrijen en dennenbossen. Veel van de stranden zijn onderscheiden met een blauwe vlag. Kliffen en rotsige stukken zijn ten oosten van Barbate in het natuurpark te vinden en bij Tarifa. De vuurtoren van de kaap Cabo de Trafalgar markeert de plek waar admiraal Nelson de zeeslag op de Spanjaarden won. De Costa de la Luz is veel minder toeristisch dan de Costa del Sol en is gespeend van hoogbouw. De temperaturen zijn mild dankzij de aanhoudende wind uit zee. De dorpen en stadjes zijn klein en vaak nog traditioneel. In het vissersdorp Zahara de los Atunas wordt al eeuwenlang op dezelfde wijze met netten op tonijn gevist. Het strategisch op een heuvel gelegen Vejer de la Frontera biedt uitzicht op de kust van Tarifa tot Cádiz en werd door de Moren als uitkijkpunt gebruikt. De Arabische invloed van de moslims is nog sterk terug te vinden in het witgekalkte dorp.

In de Bahia de Cádiz aan de Atlantische Oceaan ligt het schiereiland waar de hoofdstad Cádiz op is gebouwd. Een kilometers lange landtong voert naar de eeuwenoude kleurrijke stad, die vrijwel geheel door water is omgeven. De golven beuken onafgebroken op de vestingmuren die de oudste stad van het westen omsluiten. De prachtige gebouwen zijn verweerd door het zoute stuifwater van de oceaan. Het silhouet wordt bepaald door de betegelde koepel van de kathedraal. Dichtbij zee zijn de huizen in heldere kleuren geschilderd en geven de vertrekhaven van Christoffel Columbus de bijnaam “Klein Havana”. Dat de inwoners van Cádiz kunnen feestvieren blijkt elk jaar tijdens het Carnaval, dat groots en uitbundig wordt gevierd.

Aan de monding van de rivier de Guadalquivir in het noordwesten van de provincie ligt Sanlúcar de Barrameda. Aan de andere oever van de door vrachtschepen druk bevaarde rivier zijn de zandduinen van het Parque Nacional de Doñana te zien. Een veerboot brengt natuur- en wildliefhebbers naar de overkant voor een bezoek aan het onverstoorde duin- en moerasland van dit unieke park, waar een overdaad aan wild leeft. Tijdens Pinksteren is Sanlúcar de startplaats van de Romería del Rocío. Deze bedevaart ter verering van de Virgen del Rocío voert dwars door het Nationaal Park naar het stoffige plaatsje El Rocío. Jaarlijks doen bijna een miljoen mensen mee aan de kleurrijke pelgrimstocht in de hoop een glimp van de maagd op te vangen, die in de nacht van zondag op maandag slechts een paar uur buiten de kerk wordt gedragen. Velen zijn te paard of in kleurrijk versierde wagens, de dames gaan gekleed in fleurige flamenco jurken (traje de flamenca). Op het strand van Sanlúcar vinden elk jaar in augustus de paardenrennen op het strand plaats.

In de Bajo Guadalquivir en de streek rond Jerez de Frontera liggen uitgestrekte wijngaarden. Van de druiven wordt xereswijn gemaakt, bij ons bekend als sherry. Jerez is het centrum van de wijnproductie met vele bodegas als Tio Pepe en Gonzáles Byass. Jerez is ook bekend om de Andalusische rijschool en de fantastische paarden die er worden gefokt. In mei vindt de Feria del Caballo plaats, het grootste festijn van de stad, dat jaarlijks honderdduizenden bezoekers trekt. In Jerez heerst ook een sterke flamencotraditie, de stad claimt de bakermat van deze temperamentvolle muziek te zijn.

De Campiña de Jerez en de Campo de Gibraltar hebben een golvend landschap met uitgestrekte graslanden. In deze streek liggen meer dan 30 cortijo’s en finca’s waar de beroemde Spaanse vechtstier wordt gefokt. De Ruta del Toro loopt van Jerez de la Frontera naar Tarifa langs meerdere fokkerijen die tegenwoordig de poorten hebben geopend voor een bezichtiging.

KLIMAAT

De provincie Cádiz heeft aan de kust een fantastisch mediterraan klimaat. De gemiddelde temperatuur per jaar ligt tussen de 17 en 18°C en de zon schijnt er 3200 uur, waardoor er meer dan 300 zonnige dagen per jaar zijn. De winters zijn mild met een gemiddelde temperatuur van 14°C. De lente en herfst liggen rond het jaarlijks gemiddelde, terwijl het ’s zomers 22°C is. Aan de kust waait een verfrissende bries waardoor het zeer aangenaam is. In het binnenland heerst een meer continentaal klimaat. Het kan hier ’s zomers heet en ’s winters behoorlijk koud worden. In de Sierra de Grazalema in het noorden valt veel regen in de wintermaanden en is daarmee de natste plek van Spanje.

NATUUR

De natuur in de regio Cádiz is zeer afwisselend, van woest gebergte tot moerasland. In de provincie zijn maar liefst 20 beschermde gebieden te vinden, waaronder 7 natuurparken. Omdat Cádiz precies op de migratieroute van trekvogels tussen Afrika en Europa ligt, komt een enorme variëteit aan vogelsoorten voor. Er leven soorten die er permanent verblijven, maar ook vogels uit het noorden die komen overwinteren of vanuit Afrika komen om de zomer door te brengen. Voor vogelaars is Cádiz een waar paradijs. Bij Sanlúcar de Barrameda ligt het natuurpark de Doñana, maar een ferryboot brengt natuurliefhebbers naar het door UNESCO tot Werelderfgoed uitgeroepen Parque Nacional de Doñana dat aan de andere oever van de Guadalquivir ligt. Dit park bestaat uit een uniek duin- en moerasgebied, waar veel vogels en met uitsterven bedreigde diersoorten voorkomen, zoals de Iberische lynx. In het noordoosten van Cádiz ligt het bergachtige natuurpark van de Sierra de Grazalema, een ruig gebied met puntige bergkammen van krijtsteen. Het park trekt veel wandelaars en beoefenaars van outdoorsporten, er leven grote aantallen gieren en de zeldzame pinsapo spar is er te vinden. Tussen Tarifa en de Sierra de Grazalema ligt het Parque Natural de los Alcornocales, een uitgestrekt bosgebied dat is begroeid met kurkeiken (alcornoques). De roestige stammen van de geschilde bomen geven een bijzondere aanblik.

CULTUUR

Cádiz beschikt over een rijke cultuur, ontstaan uit de overheersingen door verschillende beschavingen. De Feniciërs vestigden zich al meer dan 3.000 jaar v. Chr. aan de kust en stichtten in 1.100 v. Chr. Cádiz, dat daarmee de oudste stad van het westen is. De Romeinen lieten goed bewaarde overblijfselen achter aan de kust bij Bolonia boven Tarifa. Maar de Moorse cultuur is het meest duidelijk aanwezig in de provincie en dat proef je nog altijd in het dagelijkse leven. Plaatsnamen zijn verbasterd uit het Arabisch en veel dorpen zijn in Andalusí stijl gebouwd. Vejer de la Frontera is het best bewaarde voorbeeld, maar ook de witte dorpen in het binnenland hebben de kenmerkende steile straatjes, bogen, doorgangen en herkenbare Mudejar kerktorens. Uit deze periode zijn verschillende forten en kastelen, minaretten, badhuizen en fonteinen overgebleven. Nadat Columbus het continent Amerika had ontdekt brak er voor Cádiz een gouden tijd aan. De handel concentreerde zich rond de hoofdstad en zorgde voor rijkdom. Uit deze periode dateren nog veel statige gebouwen.

De krachtige zwarte stier is een icoon geworden van Spanje en Andalusië in het bijzonder. Het bekende silhouet van de Toro de Osborne is de hele wereld overgegaan en verbindt sherry met de eeuwenoude tradities rond de stier in Spanje. De meeste steden en dorpen in Cádiz hebben een eigen arena, of laten stieren los in de straten tijdens lokale ferias. Op verschillende Ganaderias Bravas in het binnenland van de provincie Cádiz wordt de wilde stier gefokt. De moedigsten worden opgeleid tot vechtstier om uiteindelijk in de arena te eindigen. De Ruta del Toro leidt langs diverse fokkerijen en loopt van Jerez tot Tarifa.

Cádiz heeft ook een sterke hippische traditie. Er zijn talrijke fokkerijen in de regio die zich hebben gespecialiseerd in het fokken van Andalusiërs, een bloedlijn die ooit is opgezet door monniken in de 15e eeuw. Jerez is de paardenstad bij uitstek. De Spaanse rijschool Real Escuela de Arte Equestra in Jerez de la Frontera is wereldberoemd en elk jaar vindt in mei de Feria del Caballo plaats in Jerez. Een enorm festijn, waarbij het paard centraal staat. In augustus worden de paardenraces op het strand van Sanlúcar de Barrameda gehouden.

Vlak voor Pinksteren verzamelen zich de broederschappen uit de provincie bij Sanlúcar de Barrameda voor de jaarlijkse bedevaart naar El Rocío. De meeste deelnemers zijn te paard of met een koets en traditioneel gekleed. In een lange stoet steken ze de Guadalquivir over en trekken door het Nationaal Park Doñana naar het stoffige gehucht in Huelva om daar de heilige maagd te vereren die in de nacht van zondag op maandag voor slechts luttele uren uit de bescherming van de plaatselijke kerk wordt gedragen. Een zeer devoot en emotioneel moment dat veel losmaakt bij de deelnemers.

Cádiz heeft een diepe verbondenheid met flamenco. De provincie heeft grote artiesten voortgebracht, zoals Camarón de la Isla en Paco de Lucia. Vrijwel ieder dorp heeft een peña flamenca, waar utvoeringen met zang en dans worden gegeven. Er worden diverse festivals georganiseerd, waaronder

Feesten, evenementen en tradities:
– Semana Santa  –  Málaga: wo. voor Pasen t/m Paaszondag
– Cruces de Mayo  –  diverse steden en dorpen: 3 mei
– Carnaval de Cádiz  –  Cádiz (februari/maart)
– Feria del Caballo  –  Jerez de la Frontera (mei)
Romería del Rocío  –  Sanlúcar de Barrameda (Pinksteren)
– Feria de la Manzanilla  –  Sanlúcar de Barrameda (juni)
– Carrera de Caballos en la Playa  –  Sanlúcar de Barrameda (midden augustus)
– Fiestas de la Vendimia (wijnfeesten)  –  Jerez de la Frontera (september)

CULINAIR

Verse vis en zeevruchten zijn de belangrijkste ingrediënten in de keuken van Cádiz. Natuurlijk niet verwonderlijk met een de kustlijn van 260 kilometer en kustdorpen waar soms nog op traditionele wijze wordt gevist. De vis wordt verwerkt in stoofpotten, gegrild of gefrituurd tot pescaíto frito. In het bergachtige binnenland worden veel verse groenten gegeten, waaronder asperges en distel in combinatie met wild of varken.

De gastronomie in Cádiz is het meest beroemd om zijn wijn. Alleen de versterkte wijn rond Jerez de la Frontera mag zich xeres ofwel Sherry noemen en wordt in vele soorten geproduceerd. Het meest bekend zijn de Fino en de Manzanilla.

Cádiz (provincie)

Arcos de la Frontera

Arcos de la Frontera

Vejer de la Frontera

Escapada - Logeren in Andalusië

Cádiz (provincie)

Escapada - Logeren in Andalusië